Wątroba jest jednym z centralnych narządów naszego metabolizmu. Przekształca wiele spożywanych składników odżywczych, które są wykorzystane przez organizm, a ponadto odgrywa istotną rolę w procesie detoksykacji. Wątroba rozkłada i eliminuje toksyny. Ze względu na swoją rolę w detoksykacji, wątroba jest naturalnie jednym z najbardziej odpornych i wytrzymałych narządów naszego ciała.
Jednak nawet wątroba może tylko w pewnym stopniu się zregenerować, a ostatecznie zachorować i poważnie upośledzić swoją funkcję. Odkąd odkryto system endokannabinoidowy, coraz więcej osób zaczyna zdawać sobie sprawę, że odgrywa on kluczową rolę w wątrobie. Wiele chorób wątroby wydaje się być bezpośrednio związanych z nieprawidłowymi procesami mikrobiologicznymi w obrębie receptorów CB1 i CB2 w wątrobie.
Wątroba Jako Własny Mały Układ Endokannabinoidowy
Znaczenie układu endokannabinoidowego w wielu procesach zachodzących w wątrobie jest tak duże, że mówi się nawet o jej własnym układzie kannabinoidowym, tak zwanym wątrobowym układzie kannabinoidowym. Zarówno receptory CB1, jak i CB2 są obecne we wszystkich typach komórek wątroby.
Kontrola procesów wewnątrzkomórkowych za pośrednictwem receptorów kannabinoidowych odbywa się za pośrednictwem dwóch endokannabinoidów: anandamidu i 2-AG (2-arachinodyloglicerolu).
Z badań próbek tkanek wiadomo, że w przypadku wielu ostrych lub przewlekłych uszkodzeń wątroby można wykryć znacznie podwyższone stężenie tych dwóch kannabinoidów w tkance wątroby.
Sugeruje to, że endokannabinoidy kontrolują procesy niezbędne do regeneracji wątroby poprzez receptory kannabinoidowe. Najlepiej wyobrazić sobie receptory kannabinoidowe w komórkach wątroby jako małe regulatory, za pomocą których można kontrolować odpowiednie procesy metaboliczne.
Te dwa wewnętrzne kannabinoidy są operatorami, które obracają się na tych regulatorach. Tak jak precyzyjna kontrola tych procesów za pośrednictwem receptorów kannabinoidowych może zapewnić sprawne funkcjonowanie i regenerację w wątrobie, odwrotnie, dysproporcja w tym układzie może być przyczyną poważnych chorób wątroby.
Stłuszczenie Wątroby w Wyniku Nadaktywnego Receptora CB1
Stłuszczenie wątroby jest często wynikiem nadmiernego nadużywania alkoholu. Jednak choroba ta występuje również u osób, które nie piją alkoholu w dużych ilościach. W tym przypadku mówimy o bezalkoholowym stłuszczeniu wątroby.
W oparciu o liczne badania, zarówno na hodowlach ludzkich komórek wątroby, jak i obserwacje na myszach, potwierdzono, że receptor CB1 odgrywa kluczową rolę w rozwoju tejchoroby. Wykazano zwiększoną syntezę anandamidu w dotkniętych komórkach wątroby. Anandamid jest agonistą CB1.
To z kolei prowadzi do nadmiernie silnego działania agonistycznego na receptory CB1 w wątrobie, co wydaje się sprzyjać powstawaniu stłuszczenia wątroby. Gdy proces ten stał się znany jako przyczyna stłuszczenia wątroby, przeprowadzono eksperymentalną kontrpróbę. Komórki wątroby z opisaną wadą zostały wystawione na działanie antagonisty CB1, kannabinoidu, który przeciwdziała agonistycznemu działaniu anandamidu.
Jako kannabinoidy zastosowano w tym przypadku rymonabant, a także syntetyczny kannabinoid AM251. Wykazano, że poprzez antagonistyczne działanie na receptor CB1 można dokładnie regulować te procesy metaboliczne, które są odpowiedzialne za powstawanie stłuszczenia wątroby.
Receptor CB2 Kontroluje Procesy Zapalne
Jak już wiadomo z innych obszarów ciała, również w wątrobie procesy zapalne są regulowane przez receptor CB2. Przewlekłe zapalenie wątroby może prowadzić do marskości, zwłóknienia i raka wątroby.
Na podstawie obserwacji w hodowlach komórkowych wiadomo, że agonista CB2, taki jak JWH-015, może zarówno hamować wzrost komórek nowotworowych wątroby, jak i spowalniać lub nawet zatrzymywać postęp zwłóknienia lub marskości wątroby.
Receptor CB2 w wątrobie jest również odpowiedzialny za regenerację po toksycznym lub mechanicznym uszkodzeniu. W tym przypadku endogenny kannabinoid 2-AG działa agonistycznie na receptor CB2.
Powoduje to zmniejszenie stresu oksydacyjnego i nitrozowego w komórkach wątroby. Jednocześnie, poprzez interakcję z cytokiną interleukiną-6, stymuluje powstawanie nowych komórek wątroby.
Nowe Metody Leczenia Kannabinoidami
W oparciu o uzyskane wyniki, oczekuje się, że w przyszłości kannabinoidy mogą stanowić nową opcję leczenia ciężkich chorób wątroby. Badanie z 2008 roku, przeprowadzone na 315 pacjentach z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C, wykazało silną nadaktywność receptora CB1 również u pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C.
Chociaż wirusowe zapalenie wątroby typu C jest zakażeniem wirusowym, wyniki tych badań sugerują, że podanie antagonisty CB1 może znacznie zmniejszyć nasilenie choroby i związane z nią uszkodzenie wątroby.
Ta sama zasada działania może być stosowana w leczeniu stłuszczenia wątroby. Chociaż badanie fazy 3 z antagonistą CB1 rymonabantem musiało zostać przerwane z powodu działań niepożądanych, istnieje duża liczba innych potencjalnych kannabinoidów do tego zastosowania, które są w dużej mierze nietoksyczne i bardzo selektywne. Można się spodziewać, że w nadchodzących latach kannabinoidy będą odgrywać coraz większą rolę jako opcja leczenia chorób wątroby.